Behoedzaamheid vereist bij wijziging partneralimentatie met terugwerkende kracht

Op 12 mei 2017 heeft de Hoge Raad een uitspraak gedaan met betrekking tot het wijzigen van partneralimentatie met terugwerkende kracht. Volgens vaste rechtspraak van de Hoge Raad is behoedzaamheid vereist bij het toewijzen van een wijziging van (partner)alimentatie met terugwerkende kracht.

 

Achtergrond

De vrouw en de man zijn met elkaar gehuwd geweest. Het huwelijk is op 15 oktober 2015 ontbonden door inschrijving van de echtscheidingsbeschikking van 11 februari 2015 in de registers van de burgerlijke stand. De rechtbank heeft in de echtscheidingsbeschikking bepaald, dat de man een partneralimentatie dient te betalen van € 1.170,00 bruto per maand met ingang van de dag van inschrijving van de echtscheidingsbeschikking.
Het hof heeft bepaald dat de man met ingang van de datum van inschrijving van de echtscheidingsbeschikking een partneralimentatie dient te betalen van € 322,00 per maand. In de herstelbeschikking van 2 februari 2017 heeft het hof laatstgenoemd bedrag wegens een kennelijke rekenfout gewijzigd in € 528,00 per maand.

Cassatie

De vrouw gaat tegen deze uitspraak van het hof in cassatie. Zij is van mening dat het hof had moeten onderzoeken of in redelijkheid van haar kan worden gevergd dat zij de teveel ontvangen partneralimentatie moet terugbetalen. Het hof heeft immers de door de rechtbank vastgestelde partneralimentatie gewijzigd met ingang van een datum gelegen voor de uitspraak van het hof. De vrouw wijst er in cassatie op dat zij in hoger beroep heeft gesteld dat de man na 15 oktober 2015 is aangevangen met het betalen van partneralimentatie, dat het van de man ontvangen bedrag door haar is uitgegeven aan levensonderhoud en dat zij geld moet lenen om in haar behoefte te voorzien en niet in staat is het van de man ontvangen bedrag terug te betalen.

Oordeel Hoge Raad

De Hoge Raad oordeelt dat volgens vaste rechtspraak de volgende regels gelden met betrekking tot de door de rechter te bepalen ingangsdatum van een (gewijzigde) onderhoudsverplichting:

  • De rechter die beslist op een verzoek tot wijziging van een eerder vastgestelde bijdrage in het levensonderhoud, zal in het algemeen behoedzaam gebruik moeten maken van zijn bevoegdheid de wijziging te laten ingaan op een vóór zijn uitspraak gelegen datum, met name indien dit ingrijpende gevolgen kan hebben voor de onderhoudsgerechtigde in verband met een daardoor in het leven geroepen verplichting tot terugbetaling van hetgeen in de daaraan voorafgaande periode in feite is betaald of verhaald.
  • Deze behoedzaamheid geldt ook voor de rechter in hoger beroep die met ingang van een vóór zijn uitspraak gelegen datum een zodanige wijziging brengt in de door de rechter in eerste aanleg vastgestelde of gewijzigde bijdrage dat zij kan leiden tot de hiervoor bedoelde ingrijpende gevolgen
  • Deze behoedzaamheid brengt mee dat de rechter naar aanleiding van hetgeen partijen hebben aangevoerd, zal moeten beoordelen of, en in hoeverre, in redelijkheid van de onderhoudsgerechtigde terugbetaling kan worden verlangd van hetgeen in overeenstemming met diens behoefte aan levensonderhoud reeds is uitgegeven, en dat de rechter, indien dit naar zijn oordeel het geval is, van zijn beoordeling rekenschap zal moeten geven in de motivering.
Conclusie

In deze regels ligt besloten dat de rechter die een onderhoudsverplichting verlaagt met ingang van een vóór zijn uitspraak gelegen datum, steeds aan de hand van hetgeen ten processe is gebleken, zal moeten beoordelen in hoeverre een daaruit voortvloeiende terugbetalingsverplichting in redelijkheid kan worden aanvaard.

De Hoge Raad is van oordeel dat het hof in deze zaak de bovengenoemde regels niet voldoende heeft toegepast. Ook heeft het hof niet voldoende onderzocht of een terugbetalingsverplichting ten laste van de vrouw in redelijkheid van haar kan worden gevergd. De uitspraak van het hof wordt daarom door de Hoge Raad vernietigd.

Meld u aan voor onze opleidingen nieuwsbrief

Blijf op de hoogte van ons aanbod. Meld u hieronder aan en ontvang als eerste een overzicht van nieuwe data en opleidingen.

  • Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.