Het Nederlandse huwelijksvermogensrecht tot 1 januari 2018
Echtgenoten die vóór 1 januari 2018 met elkaar getrouwd zijn en niet bij de notaris zijn geweest voor het laten opmaken van huwelijkse voorwaarden, zijn gehuwd in een algehele gemeenschap van goederen. Dat betekent dat de gemeenschap alle goederen van beide echtgenoten omvat die bij aanvang van het huwelijk aanwezig waren en die tijdens het huwelijk verkregen worden. Ook eventuele erfenissen die worden verkregen tijdens het huwelijk, vallen in deze algehele gemeenschap van goederen, tenzij de overledene heeft bepaald dat de erfenis buiten de gemeenschap van goederen valt. Dit kan door het opnemen van een uitsluitingsclausule in het testament.
Buitenlandse erfenis
De algehele gemeenschap van goederen is een fenomeen waarmee men in andere landen veelal niet bekend is. In veel landen valt een erfenis niet in de huwelijksgoederengemeenschap van echtgenoten. Ouders die in het buitenland woonachtig zijn, zijn zich er daarom vaak niet van bewust dat zij een uitsluitingsclausule in hun testament op moeten nemen om te voorkomen dat hun nalatenschap tot de algehele gemeenschap van goederen van echtgenoten gaat behoren. Niet het buitenlandse erfrecht, maar de op het huwelijksvermogensrecht toepasselijke wet bepaalt in beginsel of de erfenis in de gemeenschap van goederen valt. Bij echtscheidingen kan dit soms tot onredelijke uitkomsten leiden. In de Nederlandse rechtspraak zijn enkele uitspraken terug te vinden waarin de rechter is afgeweken van het uitgangspunt in het Nederlandse recht dat een erfenis tot de gemeenschap van goederen behoort van echtgenoten die vóór 1 januari 2018 met elkaar getrouwd zijn. Er zijn soms dus mogelijkheden om een buitenlandse nalatenschap buiten de gemeenschap van goederen te laten.
Het Nederlandse huwelijksvermogensrecht vanaf 1 januari 2018
Wanneer echtgenoten op of na 1 januari 2018 in het huwelijksbootje stappen, trouwen zij in een beperkte gemeenschap van goederen indien en voor zover zij geen huwelijkse voorwaarden laten opmaken. Deze beperkte gemeenschap van goederen houdt onder andere in dat nalatenschappen zijn uitgesloten van de gemeenschap van goederen. Dit is slechts anders wanneer erflater in zijn testament een insluitingsclausule heeft opgenomen, op grond waarvan de erfenis juist wel in de gemeenschap van goederen valt. Deze beperkte gemeenschap van goederen voorkomt dus dat erflaters een uitsluitingsclausule moeten opnemen in hun testament om ervoor te zorgen dat de echtgenoot van de erfgenaam in geval van een echtscheiding geen aanspraak kan maken op de helft van de erfenis. Het is belangrijk om u te realiseren dat deze regel geldt voor huwelijken die zijn gesloten op of na 1 januari 2018. Op huwelijken die zijn gesloten voor deze datum, blijft een uitsluitingsclausule in een testament noodzakelijk.
