De tien meest gestelde vragen over partneralimentatie
Over partneralimentatie bestaan veel vragen, hierbij de 10 meest gestelde:
- Wanneer is partneralimentatie aan de orde?
- Wat is de termijn voor partneralimentatie?
- Hoe verhoudt partneralimentatie zich tot kinderalimentatie?
- Hoeveel partneralimentatie moet er betaald worden?
- Hoe zit het met de indexering van partneralimentatie?
- Wat zijn de fiscale gevolgen van partneralimentatie?
- Hoe bereken je de draagkracht voor partneralimentatie van een ondernemer?
- Hoe kan partneralimentatie worden gewijzigd?
- Is het mogelijk om af te zien van partneralimentatie?
- Hoe eindigt partneralimentatie?
Deze vragen worden onderstaand beantwoord.
1) Wanneer is partneralimentatie aan de orde?
Wanneer één van beide (ex-)echtgenoten na het huwelijk onvoldoende geld heeft om van te leven, kan deze de rechter verzoeken om te bepalen dat de andere (ex-)echtgenoot hem of haar een uitkering tot levensonderhoud (partneralimentatie) dient te betalen. Ditzelfde geldt voor (gewezen) geregistreerd partners. Bij samenlevers kan een alimentatieverplichting uit het samenlevingscontract volgen. Meestal is dat niet het geval.
De rechter kan bij het uitspreken van de echtscheiding of op een later moment bepalen dat er partneralimentatie moet worden voldaan. Degene die deze uitkering wil ontvangen, moet daarvoor stellen dat hij of zij niet voldoende inkomsten heeft om in zijn of haar levensonderhoud te voorzien en deze inkomsten ook niet in redelijkheid kan verwerven. Als dit wordt aangenomen én de andere (ex-)echtgenoot heeft voldoende draagkracht om alimentatie te betalen, dan kan de alimentatie worden vastgesteld. Bij deze vaststelling kan rekening worden gehouden met voorwaarden en een termijn.
Ook kunnen (ex-)echtgenoten in onderling overleg afspraken maken over partneralimentatie. Om de kans zo groot mogelijk te maken dat de alimentatie ook daadwerkelijk wordt voldaan en door een deurwaarder kan worden geïncasseerd, dient de gemaakte afspraak in een beschikking of notariële akte te worden vastgelegd. Een gespecialiseerde familierechtadvocaat kan ervoor zorgen dat de gemaakte afspraken op de juiste manier worden vastgelegd.
2) Wat is de termijn voor partneralimentatie?
Wanneer een partneralimentatie na 2020 wordt vastgelegd, duurt deze even lang als de helft van de duur van het huwelijk, met een maximum van vijf jaar. Hierop bestaan drie uitzonderingen:
- als het huwelijk meer dan 15 jaar geduurd heeft en de alimentatiegerechtigde binnen 10 jaar AOW kan ontvangen, dan duurt de alimentatie voort tot de alimentatiegerechtigde de AOW-leeftijd bereikt;
- wanneer het huwelijk meer dan 15 jaar geduurd heeft en de alimentatiegerechtigde geboren is op of voor 1 januari 1970 en de leeftijd van de alimentatiegerechtigde meer dan 10 jaar later is dan de AOW-leeftijd, dan duurt de alimentatie 10 jaar;
- als er tijdens het huwelijk kinderen geboren zijn, eindigt de alimentatieverplichting als het jongste kind 12 jaar oud wordt.
Wanneer meer dan één van de hiervoor vermelde uitzonderingen van toepassing is, dan geldt de langste termijn.
Zowel in een procedure als tijdens onderling overleg kan afwijken van voormelde termijnen aan de orde komen. In een procedure kan bijvoorbeeld gesteld worden waarom van deze onderhoudsgerechtigde verwacht kan worden dat hij of zij sneller in het eigen levensonderhoud kan voorzien. In onderling overleg, bijvoorbeeld via een advocaat-scheidingsmediator, kan onder meer worden afgesproken dat er een kortere alimentatieduur geldt, maar er een hoger bedrag wordt voldaan dan uit de richtlijnen volgt.
Wanneer het (ex-)echtgenoten lukt om afspraken te maken over de partneralimentatie, kunnen zij ook de mogelijkheid van een niet-wijzigingsbeding en/of de mogelijkheid om de alimentatieverplichting af te kopen bespreken.
3) Hoe verhoudt partneralimentatie zich tot kinderalimentatie?
Alimentatie voor kinderen onder de 21 jaar heeft voorrang boven partneralimentatie. Pas wanneer er na de voldoening van kinderalimentatie door de onderhoudsplichtige nog draagkracht overblijft, wordt toegekomen aan partneralimentatie.
4) Hoeveel partneralimentatie moet er betaald worden?
De hoogte van partneralimentatie is afhankelijk van wat de alimentatiegerechtigde nodig heeft (behoefte/behoeftigheid) en wat de ander kan betalen (draagkracht). Wanneer een familierechtadvocaat een alimentatieberekening maakt, zal aandacht worden besteed aan beiden. Het laagste van deze twee bedragen bedraagt de maximale alimentatie.
Behoefte
Voor wat de alimentatiegerechtigde nodig heeft, wordt onder meer gekeken naar wat diegene tijdens het huwelijk aan welstand gewend was en welke eigen inkomsten er (kunnen) zijn. Hierbij kunnen leeftijd, de taakverdeling tijdens het huwelijk en arbeidsverleden een rol spelen.
Voor het bepalen van de behoefte wordt veelal gebruik gemaakt van een vuistregel die de “hofnorm” genoemd wordt. Bij het bepalen daarvan wordt gestart het netto gezinsinkomen tijdens het huwelijk. Het eigen aandeel in de kosten van kinderen voor wie ouders onderhoudsplichtig zijn, wordt daarvan afgetrokken. Van het overgebleven bedrag is 60% de behoefte van partijen. Dit percentage is hoger dan de helft, omdat de kosten van twee afzonderlijke huishoudens hoger zijn dan de helft van de kosten van een gezin (waarbij de kosten van de kinderen al in mindering zijn gebracht).
Draagkracht
Wanneer de financiële gegevens van partijen duidelijk zijn, kan er een alimentatieberekening worden gemaakt. Voor het maken van deze berekening zijn de richtlijnen uit het Trema-rapport beschikbaar. In een berekening volgens deze richtlijn wordt gerekend met daadwerkelijke (gemiddelde) inkomsten (uit dienstbetrekking, uitkering, winst uit onderneming, inkomsten van een directeur-grootaandeelhouder of inkomen uit vermogen). Bij de lasten wordt veelal gerekend met vaste bedragen, zoals een forfaitair woonbudget van 30% van het netto-inkomen. De hoogte van die bedragen is afhankelijk van het inkomen. Wat van het inkomen na voldoening van de (forfaitaire) lasten overblijft, dient de alimentatieplichtige 70% beschikbaar te hebben voor de voldoening van partneralimentatie.
Niet-financiële factoren
Naast het voorgaande kan de rechter bij het al dan niet vaststellen van partneralimentatie rekening houden met niet-financiële factoren, zoals grievend gedrag. Deze factoren kunnen maken dat de lotsverbondenheid die tussen (ex-)echtgenoten geldt –en de grondslag vormt voor de voldoening van alimentatie–verbroken is. Dit is echter uitzonderlijk.
5) Hoe zit het met de indexering van partneralimentatie?
Nadat de alimentatie door de rechter is vastgesteld, wordt deze –tenzij anders bepaald– jaarlijks verhoogd met een percentage dat ieder jaar door de Minister van Justitie vastgesteld wordt. De hoogte van dit percentage is afhankelijk van de salarisontwikkelingen. Dit percentage is te vinden op de website van het Landelijk Bureau Inning Onderhoudsbijdragen, het LBIO.
Er kan een uitzondering worden gemaakt op de jaarlijkse indexering door het uitsluiten daarvan.
6) Wat zijn de fiscale gevolgen van partneralimentatie?
Degene die alimentatie betaalt, mag dit in de aangifte inkomstenbelasting aftrekken van zijn of haar belastbaar inkomen. Wel wordt dit sinds 2020 beperkt. In 2024 is voor inkomens vanaf € 75.518,00 betaalde partneralimentatie aftrekbaar tegen maximaal 36,97%.
De ontvanger dient de partneralimentatie in de aangifte inkomstenbelasting aan te geven als inkomen. Deze betaalt dus inkomstenbelasting over het ontvangen bedrag.
7) Hoe bereken je de draagkracht voor partneralimentatie van een ondernemer?
Wanneer één van de (ex-)echtgenoten ondernemer is, kan het lastig zijn om de draagkracht te bepalen. Het inkomen kan immers maandelijks verschillen.
Eenmanszaak, VOF
Iemand die een onderneming op eigen naam of in samenwerking met andere drijft, geniet winst uit onderneming. Diegene kan in aanmerking komen voor ondernemersaftrek, zoals zelfstandigenaftrek. Verder maakt hij of zij kosten, zoals de kosten voor een arbeidsongeschiktheidsverzekering of pensioen. Over het restant moet inkomstenbelasting en premie volksverzekeringen (AOW, Anw, WLZ) worden betaald. Het komt vaak voor dat een ondernemer niet de gehele nettowinst voor het levensonderhoud gebruikt. Een deel van deze winst blijft in de onderneming achter om schulden van te voldoen of om mee te investeren.
Om de draagkracht van een IB-ondernemer te bepalen, wordt gekeken naar wat deze in redelijkheid uit de onderneming kan ontvangen zonder dat het voortbestaan van de onderneming in gevaar komt. Omdat het resultaat van een IB-ondernemer ieder jaar anders is, wordt er bij het maken van een draagkrachtberekening uitgegaan van een prognose. De resultaten die uit de jaarstukken van de laatste jaren volgen, kunnen nuttig zijn voor het opstellen van deze prognose. Daarnaast spelen de toekomstig te verwachten ontwikkelingen een rol bij het opstellen van een prognose. Deze dienen zo goed mogelijk te worden onderbouwd.
B.V.
Een directeur-grootaandeelhouder in een vennootschap ontvangt normaliter salaris. Daarnaast kunnen er winstuitkeringen, zoals dividend of winst uit aanmerkelijk belang, ontvangen worden. Al deze posten zijn relevant bij het maken van een alimentatieberekening.
De ondernemer dient de stukken te verstrekken die noodzakelijk zijn voor het bepalen van zijn draagkracht. Een gespecialiseerde familierechtadvocaat zal u hierover informeren.
8) Hoe kan partneralimentatie worden gewijzigd?
Na de vaststelling van alimentatie kan de situatie wijzigen, bijvoorbeeld door het wegvallen van inkomen bij de alimentatieplichtige of het toenemen van inkomsten bij de alimentatiegerechtigde. Dit kan reden zijn om de alimentatie te laten aanpassen.
Hiervoor dient er een verzoek bij de rechtbank te worden ingediend door een familierechtadvocaat. De rechter beoordeelt het verzoek tot wijziging van de partneralimentatie, wanneer één van beide partijen stelt dat deze door een wijziging van omstandigheden niet meer aan de wettelijke maatstaven voldoet. Dit verzoek moet door een advocaat via een verzoekschrift aan de rechter worden voorgelegd.
Wanneer er in een echtscheidingsconvenant een overeenkomst is getroffen over de hoogte van de partneralimentatie, kan deze ook worden gewijzigd wanneer in een procedure succesvol gesteld wordt dat deze is aangegaan met een grove miskenning van de wettelijke maatstaven.
9) Is het mogelijk om af te zien van partneralimentatie?
Het is mogelijk om in het kader van een (echt-)scheiding of bij latere overeenkomst afspraken te maken over partneralimentatie. Deze kunnen worden opgenomen in een echtscheidingsconvenant.
Op dit moment is het uitgangspunt in de rechtspraak dat je voor het huwelijk niet kunt afzien van alimentatie.
10) Hoe eindigt partneralimentatie?
Partneralimentatie eindigt na het verstrijken van de termijn waarvoor deze verplichting geldt. Daarbij eindigt partneralimentatie wanneer de alimentatiegerechtigde opnieuw trouwt, een geregistreerd partnerschap aangaat of gaat “samenleven als waren zij gehuwd”. Ook eindigt een alimentatieverplichting door de dood van één van partijen.