Met name in het familierecht wordt mediation in toenemende mate ingezet als vorm van conflicthantering. Onder begeleiding van een onpartijdige en onafhankelijke mediator proberen partijen dan in onderling overleg tot afspraken over (bijvoorbeeld) hun (echt)scheiding te komen. Een (echt)scheiding heeft echter vaak niet alleen invloed op de (ex-)partners zelf. In veel gevallen zijn immers in familierechtelijke geschillen (te denken valt aan (echt)scheidingen maar zeker ook aan gezag- en omgangskwesties) (minderjarige) kinderen betrokken. In dat geval spelen de belangen van de kinderen in het mediationtraject een grote rol en staan deze belangen daarin zelfs centraal.
Het belang van het kindgesprek in mediation
De afspraken die de ouders in het kader van het mediationtraject met elkaar zullen maken, hebben vanzelfsprekend ook invloed op de kinderen. Gedurende het mediationtraject moet de mediator er dan ook voortdurend oog voor hebben dat ook de belangen van de kinderen worden gewaarborgd. Ook al zal het ook de wens van de ouders zijn dat de kinderen zo weinig mogelijk last hebben van de (echt)scheiding of het geschil over de verdeling van de zorg- en opvoedingstaken, kan dit aspect soms ondersneeuwen vanwege de (ex)partnerproblematiek. Om die belangenbehartiging van de kinderen te bewerkstelligen kan de mediator het in bepaalde gevallen wenselijk en/of noodzakelijk achten om het gesprek met het kind/de kinderen zelf aan te gaan, om te bevragen hoe het kind tegen een bepaalde situatie aankijkt. Uiteraard zal de mediator dit pas doen indien dit uitgebreid vooraf met de ouders is besproken en de ouders hiervoor toestemming hebben gegeven.
De inhoud/aard van het kindgesprek in mediation
In een kindgesprek luistert de mediator naar de behoefte van het kind. Het kind krijgt dan ook de mogelijkheid om zijn of haar wensen en zorgen omtrent de (echt)scheiding/het conflict tussen de ouders te uiten aan een onafhankelijke derde, zonder daarbij in een loyaliteitsconflict met zijn ouders terecht te komen. De mediator legt daarom, bij voorkeur aan het begin van het gesprek, uit aan het kind dat het gesprek vertrouwelijk is en dat de inhoud daarvan enkel met de ouders gedeeld wordt indien het kind daarmee akkoord gaat.
De mediator moet er met name voor waken dat de vragen die aan het kind worden gesteld, maken dat het kind in een loyaliteitsconflict belandt. De mediator zal dan bijvoorbeeld ook nooit vragen bij wie het kind het liefst wil wonen of met welke ouder het kind graag tijd doorbrengt.
De eerste vragen die een mediator wél stelt zijn vaak algemeen van aard en dienen ervoor te zorgen dat het kind vertrouwen krijgt en zich vrij voelt om met de mediator te praten en vragen te beantwoorden. De mediator zal veelal op een speelse manier vragen stellen die aansluiten bij de leefwereld van het kind en tevens afgestemd zijn op de specifieke leeftijd van het kind. Te denken valt aan vragen als hoe de dag van het kind eruit ziet, hoe het op school gaat et cetera.
Het is belangrijk dat het kind zich vertrouwd en vrij voelt om met de mediator te praten. Om bij te dragen aan een dergelijke veilige omgeving, kan de mediator de kinderen bijvoorbeeld een tekening laten maken tijdens het gesprek, of broertje(s) of zusje(s) bij het gesprek aanwezig te laten zijn. Zodra de mediator merkt dat het kind zich veilig voelt, is de mediator in het algemeen voldoende geëquipeerd om vragen te stellen die zien op de conflictsituatie c.q. het conflict tussen de ouders. Door middel daarvan probeert de mediator te achterhalen hoe het kind werkelijk tegen het conflict aankijkt en wat zijn/haar onderliggende gevoelens, wensen en behoeften zijn. Welke vragen bij voorkeur worden gesteld, is mede afhankelijk van onder meer de ernst van het conflict en de leeftijd van het kind.
Na het kindgesprek in mediation
Omdat het kindgesprek strikt vertrouwelijk is, mag de mediator enkel met toestemming van het kind informatie met de ouders delen. Het kind bepaalt dus zelf welke informatie van het kindgesprek aan de ouders wordt teruggekoppeld.
Wanneer de ouders erg verdeeld zijn, kan de informatie die verkregen wordt uit het kindgesprek, ouders vaak nieuwe inzichten geven over hoe het kind de echtscheiding ervaart. Dit kan ervoor zorgen dat de ouders alsnog bereid zijn om een impasse te doorbreken en samen op een constructieve manier tot een oplossing komen die ook zoveel mogelijk aansluit bij de wensen en behoeften van het kind.
De uitkomsten van de kindgesprekken die met de ouders gedeeld mogen worden kunnen – indien de ouders dit wensen en hier voor openstaan – worden meegenomen in de afspraken die de ouders uiteindelijk met elkaar maken.
Conclusie ten aanzien van het kindgesprek in mediation
Een persoonlijk en vertrouwelijk gesprek tussen de mediator en het kind kan in bepaalde familiemediations wenselijk en helpend zijn om partijen samen tot passende afspraken te laten komen, waarbij zoveel als mogelijk rekening wordt gehouden met de specifieke belangen en behoeften van het kind.
De vFAS-mediators van ons kantoor staan voor u klaar om u optimaal te informeren over de mogelijkheden van een mediation traject dat erop gericht is om samen tot een oplossing te komen die aan de belangen van alle betrokken partijen tegemoet komt.
