Het adopteren van een kind kan een langdurige procedure zijn waar veel bij komt kijken. In dit artikel wordt het stappenplan voor zowel de interlandelijke adoptie als de binnenlandse adoptie besproken.
Stappenplan interlandelijke adoptie
Stap 1: Aanvraag beginseltoestemming voor adoptieprocedure
Allereerst moeten de adoptanten een aanvraag indienen van een beginseltoestemming. In de Wet opneming buitenlandse kinderen ter adoptie (Wobka) staan de voorwaarden waaraan de adoptanten moeten voldoen zodat zij kunnen worden toegelaten aan de adoptieprocedure. Wanneer de adoptanten zich aanmelden voor de adoptieprocedure ontvangen zij een BKA-nummer (Buitenlands Kind ter Adoptie). De volgorde van behandelingen van de aanvragen wordt bepaald aan de hand van dit nummer.
Stap 2: Informatiebijeenkomst over adoptieprocedure
Na het indienen van een beginseltoestemming volgt de informatiebijeenkomst. Hier krijg je als adoptanten een uitnodiging voor. Tijdens deze bijeenkomst krijg je informatie over de gehele adoptieprocedure. Ook kan je tijdens deze bijeenkomst al je vragen stellen.
Stap 3: Bijwonen verplichte voorlichtingsbijeenkomsten
Na het volgen van de informatiebijeenkomst word je uitgenodigd om de verplichte voorlichtingsbijeenkomsten te gaan volgen. Deze voorlichtingsbijeenkomsten hebben als doel om de adoptanten informatie te geven waardoor zij een goede keuze kunnen maken om wel of niet te adopteren. Tijdens deze bijeenkomsten is er ook de mogelijkheid om met andere adoptanten te praten.
Stap 4: Gezinsonderzoek Raad voor de Kinderbescherming
Vervolgens wordt een gezinsonderzoek uitgevoerd door de Raad voor de Kinderbescherming. Dit gezinsonderzoek wordt uitgevoerd met als doel om te kijken naar de geschiktheid om te adopteren. De Raad voor de Kinderbescherming voert een aantal gesprekken met de adoptanten, waarna een rapport wordt opgemaakt. Dit rapport wordt ook besproken met de adoptanten. Het rapport wordt in de landen van herkomst gebruikt om te kijken welk adoptiekind het beste past bij welke adoptanten.
Stap 5: Beginseltoestemming ministerie van Justitie en Veiligheid voor adoptie
Wanneer het rapport is gemaakt en de Raad voor de Kinderbescherming advies heeft gegeven, verleent het ministerie van Justitie en Veiligheid wel of geen beginseltoestemming aan de adoptanten. Wanneer de adoptanten beginseltoestemming krijgen wil dit zeggen dat ze toestemming krijgen om een kind uit het buitenland te adopteren. Dit wil echter niet zeggen dat er ook een adoptiekind wordt geplaatst. De beginseltoestemming is namelijk geen garantieverklaring. De beginseltoestemming is geldig voor vier jaar. Wanneer de beginseltoestemming is verlopen kan deze worden verlengd voor vier jaar. Dit dient te worden gedaan op verzoek. Ook is er dan een aanvullend gezinsonderzoek nodig.
Stap 6: Informatie adoptiekind na match
Wanneer de beginseltoestemming is verleend en er is een match tussen het adoptiekind en de adoptanten, wordt het adoptiekind voorgesteld aan de adoptanten. De adoptanten krijgen dan informatie over het kind. Denk hierbij aan bijvoorbeeld de leeftijd, het geslacht en bijzonderheden over bijvoorbeeld de medische achtergrond van het kind. Vervolgens wordt een adoptiekind voorgesteld aan de adoptanten. De adoptanten hebben hiervoor enige bedenktijd. Wanneer de adoptanten het voorstel accepteren, krijgen zij meer informatie over het adoptiekind.
Stap 7: Voorbereiding komst adoptiekind
Na het accepteren van het voorstel door de adoptanten moet veel worden geregeld, zodat zij naar het land van herkomst kunnen reizen om het adoptiekind op te halen. Wanneer een land van herkomst van het adoptiekind is aangesloten bij het Haags Adoptieverdrag, wordt de uitspraak van de buitenlandse adoptie automatisch erkend. Hierdoor wordt het adoptiekind ook meteen Nederlander. Wanneer een land niet is aangesloten bij het Haags Adoptieverdrag moet er een machtiging tot voorlopig verblijf worden afgegeven. De uitspraak van de buitenlandse adoptie moet dan nog erkend worden in Nederland.
Stap 8: Aankomst adoptiekind in Nederland
Als het adoptiekind eenmaal is aangekomen in Nederland moeten er wel nog verschillende dingen worden geregeld. Zo moet het kind worden aangemeld bij de gemeente waar de adoptanten wonen, moet het gezag van het kind worden aangevraagd wanneer er geen uitspraak heeft plaatsgevonden over de adoptie in het land van herkomst, moet de buitenlandse adoptie eventueel worden erkend, moet de adoptie eventueel worden omgezet naar Nederlands recht en moet er eventueel partneradoptie worden aangevraagd.
Stappenplan binnenlandse adoptie
Stap 1: Bedenktijd biologische ouders
Wanneer ouders in Nederland hun kind wensen te laten adopteren, krijgen ze drie maanden bedenktijd. In deze drie maanden gaat het kind naar een pleeggezin, speciaal voor een snelle en tijdelijke opvang. Dit wordt ook wel een neutraal-terrein-gezin genoemd. Tijdens deze periode krijgt de Gecertificeerde Instelling (GI) de verantwoordelijkheid over het kind. De GI kan dan ook belangrijke beslissingen nemen over het kind. Dit kan door middel van een voorlopige voogdijmaatregel welke wordt aangevraagd bij de rechter door de Raad voor de Kinderbescherming. Tijdens deze drie maanden mogen de biologische ouders eventueel contact hebben met het kind, maar dit is niet verplicht.
Stap 2: Definitieve beslissing biologische ouders
Na deze drie maanden krijgen de biologische ouders de keuze of zij hun kind daadwerkelijk willen afstaan ter adoptie. Wanneer zij ervoor kiezen om hun kind te houden krijgen ze het gezag over het kind terug. Het kind gaat dan weer terug naar zijn/haar biologische ouders. Wanneer de ouders ervoor kiezen dat ze hun kind wel willen houden maar daar op dit moment nog niet klaar voor zijn, wordt gezocht naar een pleeggezin. Het kind zal hier dan verblijven totdat de ouders er wel klaar voor zijn. De Raad voor de Kinderbescherming kijkt vervolgens of het wel verantwoord is om het kind terug te plaatsen bij de biologische ouders. De ouders kunnen hier ook begeleiding bij krijgen. Wanneer de ouders ervoor kiezen om toch afstand te doen van hun kind, wordt de procedure voor de adoptie in gang gezet.
Stap 3: Selecteren adoptieouders
Wanneer de adoptieprocedure wordt voortgezet, wordt er eerst een selectie gedaan van geschikte adoptieouders. Dit wordt aan de hand van de wachtlijst van de NKA (Nederlands Kind ter Adoptie) gedaan waaruit drie gezinnen worden gekozen. Er wordt hiervoor gekeken naar de belangen en behoeften van het kind. De GI maakt vervolgens de beslissing welk gezin het wordt. Dit kan eventueel in overleg met de biologische ouders. De Raad voor de Kinderbescherming neemt vervolgens contact op met het gekozen gezin.
Stap 4: Plaatsingsvoorstel aan adoptanten
Na het eerste contact met de adoptanten wordt aan hen het plaatsingsvoorstel voorgelegd. Dit wordt gedaan door een medewerker van de GI en een raadsmedewerker. Ook wordt gekeken naar de mogelijkheid dat de adoptanten kennismaken met de biologische ouders. De adoptanten krijgen vervolgens een paar dagen de tijd om over dit plaatsingsvoorstel na te denken.
Stap 5: Bezoeken en plaatsing van het kind
Wanneer de adoptanten ervoor kiezen om akkoord te gaan met het plaatsingsvoorstel, wordt een eerste bezoek geregeld bij het kind. Wanneer dit bezoek positief is volgen vervolgbezoeken. Wanneer dit allemaal goed gaat wordt een datum afgesproken waarop het kind bij de adoptanten wordt geplaatst.
Stap 6: Adoptie van het kind
Een jaar na het plaatsen van het kind kunnen de adoptanten bij de rechtbank verzoeken om het kind te mogen adopteren. De biologische ouders van het kind kunnen echter nog van gedachte veranderen. Dit kan totdat de adoptie juridisch definitief wordt. De adoptie is juridisch definitief wanneer een uitspraak is gedaan door de rechter. Wanneer de biologische ouders er toch voor kiezen om zelf voor het kind te willen zorgen, zal de Raad voor de Kinderbescherming onderzoeken of de thuissituatie veilig is. Ook zal worden gekeken naar de behoeften van het kind. Het belang van het kind zal hoe dan ook altijd leidend zijn. Wanneer de uitspraak tot adoptie door de rechter wordt gedaan, is de adoptie juridisch definitief. Vanaf dan zullen ook de juridische banden worden verbroken tussen de biologische ouders en het kind.
