De beslissing is gemaakt: u gaat scheiden. Wat moet dan allemaal geregeld worden? Wat komt allemaal kijken bij een echtscheidingsprocedure? Hoelang duurt een gemiddelde procedure? En waar moet u rekening mee houden?
Eigen advocaat bij echtscheiding
U kunt ervoor kiezen om een eigen advocaat in te schakelen, die uw belangen in het kader van uw echtscheiding behartigt. Uw (aanstaande) ex-echtgenoot kan ook een eigen advocaat inschakelen. De advocaten kunnen vervolgens samen met u beiden bezien of u wellicht in onderling overleg een regeling kunt treffen over de gevolgen van de echtscheiding. Indien dit niet mogelijk is, zal uw advocaat u vertegenwoordigen en bijstaan in een procedure bij de rechter.
Gemeenschappelijke advocaat bij echtscheiding
Indien u samen in onderling overleg afspraken kunt maken over de gevolgen van uw echtscheiding, is het ook een optie om samen een gemeenschappelijke advocaat in te schakelen. Deze advocaat kan uw afspraken vastleggen in een echtscheidingsconvenant en een gemeenschappelijk verzoekschrift tot echtscheiding indienen bij de rechtbank.
Mediation bij echtscheiding
In veel gevallen kan mediation een hulpmiddel zijn om samen tot een oplossing te komen. Een mediator is een onafhankelijke derde die het gesprek tussen u beiden begeleidt en met u tracht een oplossing te vinden waar u beiden tevreden mee bent. Na afloop van het mediationtraject worden de door u gemaakte afspraken vastgelegd in een overeenkomst, een zogenaamd echtscheidingsconvenant. Daarnaast zal een advocaat-mediator een verzoekschrift tot echtscheiding namens u beiden indienen bij de rechtbank. De door u gemaakte afspraken kunnen worden opgenomen in de door de rechtbank te geven beschikking.
Verzoekschrift tot echtscheiding en verplichte procesvertegenwoordiging bij een echtscheidingsprocedure
Voor een echtscheiding dient een echtscheidingsverzoek te worden ingediend bij de rechtbank. Daarbij is in een echtscheidingsprocedure sprake van verplichte procesvertegenwoordiging. Dit betekent dat u in een echtscheidingsprocedure verplicht dient te worden bijgestaan door een advocaat. U kunt het verzoekschrift dus niet zelf opstellen en indienen.
Ouderschapsplan
In het verzoekschrift is opgenomen dat u de rechtbank verzoekt om de echtscheiding uit te spreken tussen u en uw (aanstaande) ex-echtgenoot. Aan dit verzoekschrift dienen enkele formele stukken te worden toegevoegd, zoals bijvoorbeeld uw huwelijksakte.
Indien u samen het gezag hebt over (één of meerdere) minderjarige kinderen, is het daarnaast verplicht om bij het verzoekschrift een ouderschapsplan over te leggen. In een ouderschapsplan worden in ieder geval de volgende aspecten geregeld:
- De zorgregeling ten aanzien van de kinderen;
- Een regeling waarin is opgenomen hoe u elkaar over de kinderen zult informeren;
- De kinderalimentatie.
In uitzonderingssituaties waarin het opstellen van een ouderschapsplan redelijkerwijs niet mogelijk is, kan een echtscheiding worden uitgesproken zónder indiening van een ouderschapsplan. In het verzoekschrift zal dan gemotiveerd moeten worden waarom het ouderschapsplan niet kan worden overgelegd.
Wat houdt een echtscheidingsprocedure in?
Zoals hiervoor al is geschreven, start een echtscheidingsprocedure met het indienen van een verzoekschrift tot echtscheiding. Indien het een “eenzijdig verzoek tot echtscheiding” betreft (inhoudende dat u niet samen een verzoekschrift indient), zal uw aanstaande ex-echtgenoot de mogelijkheid krijgen om een verweerschrift in te dienen tegen hetgeen u in uw verzoekschrift stelt en verzoekt.
Het is daarnaast mogelijk dat uw aanstaande ex-echtgenoot ook zélf verzoeken wenst in te stellen in de procedure (een zogenaamd “zelfstandig verzoek”). Indien daarvan sprake is, wordt u vervolgens ook in de gelegenheid gesteld een verweerschrift in te dienen tegen deze zelfstandige verzoeken.
Zodra de “schriftelijke rondes” zijn doorlopen, zal een zitting worden bepaald bij de rechtbank. Dit betekent dat partijen en hun advocaten fysiek dienen te verschijnen bij de rechter. Uw standpunten kunnen daar mondeling worden toegelicht. Daarnaast kan de rechter vragen stellen aan partijen en hun advocaten.
Hoe lang duurt een echtscheidingsprocedure?
Hoe lang een echtscheidingsprocedure duurt, is afhankelijk van verschillende omstandigheden. Indien u samen voorafgaand aan de procedure overeenstemming hebt bereikt over de gevolgen van uw echtscheiding en uw afspraken hebt vastgelegd in een echtscheidingsconvenant, kan een echtscheidingsprocedure relatief snel worden afgerond. Daarbij geldt dat gemiddeld vier weken na indiening van een gemeenschappelijk verzoekschrift, de echtscheiding wordt uitgesproken. Dit is echter afhankelijk van de doorlooptijd van de specifieke rechtbank waar uw verzoekschrift is ingediend.
Indien u géén overeenstemming kunt bereiken en geprocedeerd dient te worden over de gevolgen van de echtscheiding, geldt dat de termijn voor indiening van een verweerschrift zes weken betreft. Daarbij wordt desgewenst een eerste uitstel van vier weken verleend.
Vervolgens duurt het ongeveer drie maanden voordat uw zaak op zitting komt. Indien na de zitting geen nadere proceshandelingen dienen te worden verricht (zoals bijvoorbeeld een deskundigenonderzoek), kan een datum voor het geven van de beschikking worden bepaald. Het duurt vaak enkele maanden voordat de beschikking daadwerkelijk wordt gegeven. U dient er derhalve rekening mee te houden dat een echtscheidingsprocedure circa één jaar kan duren.
Voorlopige voorzieningen in een echtscheidingsprocedure
Een echtscheidingsprocedure kan dus enige tijd duren. Het kan daarom wenselijk zijn dat voor de duur van de echtscheidingsprocedure een tijdelijke ordemaatregel wordt getroffen, een zogenaamde “voorlopige voorziening”. In een voorlopige voorzieningenprocedure kan de rechtbank worden verzocht om een uitspraak te doen over bijvoorbeeld het verblijf in de echtelijke woning en de voorlopige partneralimentatie.
Wanneer bent u gescheiden?
Indien de rechtbank de echtscheidingsbeschikking heeft gegeven, bent u nog niet gescheiden. Voor de formele totstandkoming van de echtscheiding dient de beschikking te worden ingeschreven in de registers van de burgerlijke stand van de gemeente waar u bent gehuwd. Inschrijving is mogelijk zodra de uitspraak waarin de echtscheiding is uitgesproken, onherroepelijk is (dat is drie maanden ná de datum van de uitspraak), dan wel zodra u samen een akte van berusting ondertekent. In een akte van berusting verklaart u te berusten in de uitgesproken echtscheiding en dat u tegen de echtscheiding an sich geen hoger beroep zult instellen.
Belangrijke aspecten in het kader van een echtscheiding
In een echtscheidingsprocedure wordt niet enkel geoordeeld over de echtscheiding, maar ook over de gevolgen daarvan. Daarbij kunt u denken aan de volgende onderwerpen:
- Hoofdverblijf en zorgregeling m.b.t. de minderjarige kinderen;
- Kinder- en partneralimentatie;
- Verdeling van de huwelijksgemeenschap (bijvoorbeeld de echtelijke woning) en alle in dat kader ingestelde vorderingen, zoals bijvoorbeeld vergoedingsrechten i.v.m. geïnvesteerde privégelden uit erfenis of schenking;
- Afwikkeling huwelijkse voorwaarden;
- Verevening of verrekening van pensioen.
Naar de rechter bij beëindiging geregistreerd partnerschap of samenwoning?
Indien u uw geregistreerd partnerschap wenst te ontbinden, geldt dat u hiervoor alleen naar de rechtbank hoeft, indien u samen met uw geregistreerd partner het gezag heeft over één of meerdere minderjarige kinderen. In dat geval bent u, net zoals gehuwden, verplicht een ouderschapsplan op te stellen. Indien u samen niet het gezag hebt over minderjarige kinderen, kunt u ook zonder tussenkomst van de rechter overgaan tot beëindiging van het geregistreerd partnerschap. Hiervoor dient een verklaring getekend te worden door u beiden én een of meerdere advocaten of notarissen. Deze verklaring wordt vervolgens ingeschreven in de registers door de ambtenaar van de burgerlijke stand.
Voor samenwonenden geldt dat zij niet naar de rechter hoeven om de samenwoning te verbreken. Voor samenwonenden geldt wél dat ook zij verplicht zijn een ouderschapsplan op te stellen, indien zij samen het gezag hebben over één of meerdere minderjarige kinderen. Dit ouderschapsplan hoeft niet te worden ingediend bij de rechtbank.
Indien samenwonenden of geregistreerd partners een conflict hebben over de afwikkeling de gevolgen van hun samenwoning/geregistreerd partnerschap, kunnen zij dit conflict uiteraard voorleggen aan de rechtbank.
