Huwelijk, geregistreerd partnerschap of samenlevingscontract?

Op 1 januari 1998 werd het geregistreerd partnerschap in Nederland ingevoerd. Het geregistreerd partnerschap werd vooral ingevoerd om paren van gelijk geslacht de mogelijkheid te bieden om hun relatie formeel vast te leggen. Het homohuwelijk werd in Nederland namelijk pas in 2001 toegestaan. Ondanks de invoering van het homohuwelijk heeft de wetgever ervoor gekozen om het geregistreerd partnerschap in stand te houden. Het geregistreerd partnerschap is de afgelopen jaren steeds populairder geworden, ook bij stellen van verschillend geslacht. 

Maar wat zijn nu eigenlijk de belangrijkste verschillen tussen een huwelijk en een geregistreerd partnerschap? Met andere woorden: waarom kiest een stel er niet voor om met elkaar te trouwen, maar om een geregistreerd partnerschap met elkaar aan te gaan? En wat is het verschil tussen een huwelijk en geregistreerd partnerschap aan de ene kant, en een samenlevingscontract aan de andere kant? Deze vragen zullen in deze bijdrage worden beantwoord.

Wat zijn de vier verschillen tussen huwelijk en geregistreerd partnerschap?

  • Het ‘ja-woord’ is bij het huwelijk verplicht, echter is dit niet het geval bij een geregistreerd partnerschap.
  • Bij een scheiding kunt u bij het huwelijk scheiding van tafel en bed aanvragen. Dit in tegenstelling tot het geregistreerd partnerschap. 
  • Een geregistreerd partnerschap is buiten de rechter om met wederzijds goedvinden te beëindigen. Een ontbinding van het huwelijk verloopt via een rechter. 
  • Een huwelijk wordt wereldwijd erkend. Dit is bij een geregistreerd partnerschap niet het geval.

Het eerste verschil tussen huwelijk en geregistreerd partnerschap

Er zijn vier verschillen te onderscheiden tussen een huwelijk en een geregistreerd partnerschap. Het eerste verschil ziet op het geven van het ‘ja-woord’: dit is een verplichting wanneer stellen met elkaar in het huwelijksbootje stappen, maar is geen verplichting wanneer stellen een geregistreerd partnerschap met elkaar aangaan. 

Het tweede verschil tussen huwelijk en geregistreerd partnerschap

Het tweede verschil heeft betrekking op de scheiding van tafel en bed: als stellen met elkaar getrouwd zijn, kunnen zij een scheiding van tafel en bed aanvragen. Dit kan niet als een stel een geregistreerd partnerschap is aangegaan. Bij een scheiding van tafel en bed moeten echtgenoten hetzelfde regelen als bij een echtscheiding, zoals het verdelen van de goederen en het opstellen van een ouderschapsplan wanneer de echtgenoten samen kinderen hebben, maar blijven de echtgenoten officieel getrouwd. De scheiding van tafel en bed wordt vooral aangevraagd door echtgenoten waarbij een echtscheiding vanwege geloofsovertuigingen niet gewenst is. Gaat het om een koppel waarbij een van de twee – of diens familie – een geloof belijdt waarbinnen het niet is toegestaan om van elkaar te scheiden, dan lijkt het huwelijk een beter alternatief dan een geregistreerd partnerschap.

Het derde verschil tussen huwelijk en geregistreerd partnerschap

Het derde verschil tussen een huwelijk en geregistreerd partnerschap – en dat is voor de meeste stellen de belangrijkste reden om te kiezen voor een geregistreerd partnerschap – is dat een geregistreerd partnerschap buiten de rechter om met wederzijds goedvinden te beëindigen is, mits het stel geen minderjarige kinderen heeft (zie art. 1:80c lid 1 sub c jo lid 3 BW). Wil een gehuwd stel het huwelijk beëindigen, dan moet het stel daarvoor altijd de rechter verzoeken om het huwelijk te ontbinden, met alle kosten van dien (zie art. 1:150 e.v. BW). 

Het vierde verschil tussen huwelijk en geregistreerd partnerschap

Het vierde en laatste verschil ziet op de erkenning in het buitenland. Een huwelijk wordt namelijk overal ter wereld erkend, maar dit is niet in alle landen het geval voor wat betreft het geregistreerd partnerschap. Voor stellen die plannen hebben om op termijn te gaan emigreren, is het derhalve belangrijk om na te gaan of het nieuwe woonland een geregistreerd partnerschap erkent. Is het nieuwe woonland nog niet bekend, dan is het aan te raden om het huwelijk te verkiezen boven een geregistreerd partnerschap, omdat van een huwelijk zeker is dat het wordt erkend in ieder ander land.

Drie verschillen tussen huwelijk/geregistreerd partnerschap en samenlevingscontract

Er zijn ook nog steeds veel stellen die met elkaar samenwonen op basis van een samenlevingscontract (eventueel aangevuld met een testament) dat is opgesteld door een notaris. Als het samenlevingscontract wordt afgezet tegen een huwelijk of geregistreerd partnerschap, dan kunnen drie belangrijke verschillen worden genoemd. 

Eerste verschil tussen huwelijk/geregistreerd partnerschap en samenlevingscontract

Het eerste verschil heeft betrekking op rechten en plichten die het stel ten opzichte van elkaar heeft. Bij een huwelijk of geregistreerd partnerschap is een aantal rechten en plichten automatisch van toepassing. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de verplichting om te voorzien in het levensonderhoud van de ander, maar ook aan rechten ten aanzien van de nalatenschap van de echtgenoot/geregistreerd partner. Heeft een stel een samenlevingscontract gesloten, dan geldt een onderhoudsverplichting enkel wanneer dit ook daadwerkelijk in de samenlevingsovereenkomst is opgenomen. Is hierin niets geregeld over een verplichting tot het betalen van alimentatie, dan geldt deze verplichting in beginsel niet. Dit terwijl de alimentatieplicht voor echtgenoten en geregistreerd partners wettelijk geregeld is. En echtgenoten/geregistreerd partners zijn van rechtswege erfgenaam van de ander, terwijl stellen met een samenlevingscontract dit afzonderlijk moeten regelen door hiervoor een testament op te laten stellen door de notaris.

Tweede verschil tussen huwelijk/geregistreerd partnerschap en samenlevingscontract

Daarnaast is er bij een samenlevingscontract niet automatisch sprake van een (beperkte) gemeenschap van goederen. Dit is alleen het geval wanneer het stel dit zo heeft vastgelegd in de samenlevingsovereenkomst. Bij een huwelijk of geregistreerd partnerschap is er van rechtswege sprake van een (beperkte) gemeenschap van goederen. Wil een stel deze (beperkte) gemeenschap van goederen niet, dan moet het stel naar de notaris voor het opstellen van huwelijkse voorwaarden waarin deze (beperkte) gemeenschap van goederen uitgesloten wordt.

Derde verschil tussen huwelijk/geregistreerd partnerschap en samenlevingscontract

Het derde verschil ziet op het ouderlijk gezag over kinderen die een stel samen krijgt. Is er sprake van een samenlevingsovereenkomst, dan krijgt alleen de moeder automatisch het ouderlijk gezag over het kind dat geboren wordt. De vader zal het kind eerst moeten erkennen om ook het ouderlijk gezag over het kind te verkrijgen. Is er sprake van een huwelijk of geregistreerd partnerschap, dan hebben beide ouders automatisch het gezamenlijk ouderlijk gezag over het kind. 

Kan ik trouwen na geregistreerd partnerschap?

Kiest een stel ervoor om een geregistreerd partnerschap met elkaar aan te willen gaan, dan is het ook goed om te weten dat het mogelijk is om alsnog met elkaar te trouwen na het aangaan van het geregistreerd partnerschap. In art. 1:80g lid 1 BW is bepaald dat de ambtenaar van de burgerlijke stand met behulp van een akte van omzetting het geregistreerd partnerschap om kan zetten in een huwelijk.

Tot slot over huwelijken, geregistreerd partnerschappen en samenlevingscontracten

Er zijn meerdere wegen die leiden tot een goede regeling tussen stellen onderling. Er zijn ook nog steeds stellen die met elkaar samenwonen zonder iets geregeld te hebben. Dat is een scenario dat niet geadviseerd wordt. Het is beter om een samenlevingsovereenkomst met testament op te laten stellen door een notaris, of om een huwelijk of geregistreerd partnerschap met elkaar aan te gaan.

 

Meld u aan voor onze opleidingen nieuwsbrief

Blijf op de hoogte van ons aanbod. Meld u hieronder aan en ontvang als eerste een overzicht van nieuwe data en opleidingen.

  • Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.