Het opmaken of herzien van een testament is misschien niet het eerste waar echtelieden aan denken in een echtscheidingssituatie. Er is echter er een aantal goede redenen om juist dan een (nieuw) testament te laten maken, met name wanneer er uit de relatie kinderen zijn geboren die op dat moment nog minderjarig zijn.
Onterving (aanstaande) ex-partner in testament
Er zit meestal een periode tussen het feitelijke einde van een relatie en het verbreken van de samenwoning en/of indiening van een verzoekschrift tot echtscheiding. In die periode is het meestal al niet meer wenselijk dat de (aanstaande) ex-partner nog erft, maar is deze op grond van de wet en/of op grond van een bestaand testament vaak wel nog gewoon erfgenaam.
Het valt daarom sterk aan te bevelen zo snel mogelijk een echtscheidingstestament op te laten maken, waarin de (aanstaande) ex-partner wordt onterfd.
Ontzegging ouderlijk vruchtgenot in testament
Vruchtgenot zijn de baten die bezittingen opbrengen, zoals rente, huur en dividend. Het vruchtgenot van bezittingen van een minderjarige, inclusief geërfde bezittingen, komt toe aan de ouder(s) van die minderjarige. Het wordt na een echtscheiding meestal niet wenselijk gevonden dat als gevolg hiervan het vruchtgenot van een nalatenschap kan worden genoten door de andere ouder (ex-partner van de overledene) van een minderjarig kind.
Door bij testament de ex-partner het ouderlijk vruchtgenot te ontzeggen, komt dit vruchtgenot toe aan het minderjarige kind zelf en niet aan de ex-partner, ouder van het kind.
Testamentair bewind in testament
Het gezag van een ouder omvat het bewind over de bezittingen, inclusief geërfde bezittingen, van een minderjarig kind.
Door het bij testament instellen van een testamentair bewind wordt voor wat betreft geërfde bezittingen het bewind door een daartoe bij testament aangewezen bewindvoerder uitgeoefend en niet door de ex-partner die de overblijvende ouder van het minderjarige kind is. De testamentair bewindvoerder is meestal een familielid, maar het kan ook een professional zijn.
Testamentair bewind kan langer voortduren dan ouderlijk gezag, dat onherroepelijk eindigt wanneer een kind meerderjarig wordt. Door het testamentaire bewind te laten voortduren tot 21 of 23 jaar of zelfs nog langer wordt de jongmeerderjarige waar nodig tegen zichzelf in bescherming genomen.
Met het instellen van een testamentair bewind kan bovendien worden voorkomen dat de revenuen van een erfrechtelijke verkrijging door een minderjarig of jongmeerderjarig kind van invloed zijn op de onderhoudsplicht van de ex-partner in de periode waarin het kind tussen de 18 en 21 jaar oud is (zie o.a. Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden 24 december 2019, ECLI:NL:GHARL:2019:11224).
Tweetrapsmaking in testament
Een kind is vrij om van de ene ouder geërfde bezittingen te schenken of na te laten aan de andere ouder. Als een kind overlijdt zonder testament, echtgenoot of afstammelingen is/zijn de ouder(s) bovendien diens erfgena(a)m(en) op grond van het wettelijk erfrecht.
Om te voorkomen dat via een kind bezittingen bij de ex-partner terecht kunnen komen kan in een testament een zogeheten tweetrapsmaking worden opgenomen. Deze tweetrapsmaking zorgt ervoor dat in één testament tweemaal (opvolgend) wordt bepaald wie erft. In eerste instantie (de ‘eerste trap’) erft het kind. Het kind kan het geërfde vermogen dan echter niet schenken of nalaten aan de andere ouder (ex-partner). Doet zich een dergelijke situatie voor dan treedt namelijk de ‘tweede trap’ in werking waardoor het geërfde vermogen alsnog aan een bij testament aangewezen andere erfgenaam toekomt (bijvoorbeeld een ander kind, kleinkind of ander familielid).
Overige bepalingen in testament
Het valt eveneens aan te bevelen om een regeling inzake voogdij voor minderjarige kinderen in het testament op te nemen.
Tot slot
Ten slotte valt het ook nog steeds te adviseren een uitsluitingsclausule op te nemen, waardoor het geërfde nooit kan vallen in enige huwelijksgemeenschap waarin het kind op enig moment in de toekomst mocht huwen, noch binnen bereik kan komen van een (huwelijksvermogensrechtelijk) verrekenbeding.
