Een aantal van onze advocaten treedt ook veelvuldig op als mediator. Dit geldt niet alleen in het familierecht, maar ook in het erfrecht maakt mediation zijn opmars. Door middel van mediation proberen partijen op basis van vrijwilligheid en onder begeleiding en leiding van een mediator als neutrale partij tot een oplossing voor hun geschil te komen.
Niet alleen vanuit de rechtspraak maar ook vanuit de overheid wordt mediation meer en meer toegejuicht. Juist in een geschil waarbij verschillende partijen en verschillende belangen zijn betrokken, kan mediation de oplossing bieden. Daar waar het mensen zelf niet (meer) lukt om met elkaar het gesprek aan te gaan, kan een mediator er vaak voor zorgen dat er toch een constructief gesprek kan plaatsvinden.
Het doel van mediation is in de kern om de lopende (en mogelijk ook toekomstige) geschillen te beslechten.
In het familierecht zien wij vaak dat dit onderwerpen betreffen die bijvoorbeeld de (minderjarige) kinderen betreffen, maar mediation wordt ook vaak ingezet in geschillen over praktische of financiële onderwerpen, zoals afspraken die over de woning moeten worden gemaakt of de verdeling en verrekening van het vermogen. Ook in het erfrecht wordt steeds vaker gebruik gemaakt van mediation. Dit wordt dan “nalatenschapsmediation” genoemd, een specialisatie binnen mediation, gericht op familierelaties en het erfrecht.
Werkwijze mediation en voordelen ten opzichte van gerechtelijke procedure
In mediation wordt bezien of alle betrokken partijen, onder begeleiding van een professionele, neutrale en onpartijdige mediator, die partijen gezamenlijk kiezen, tot een oplossing van hun geschil kunnen komen. De mediator heeft een bemiddelende en begeleidende rol en is dus geen adviseur van een van de partijen. De mediator treedt ook niet op als rechter, nu partijen zelf de knopen moeten doorhakken. De mediator zal partijen wel informeren en de communicatie tussen partijen begeleiden en in stand houden, waarbij het doel is om tot overeenstemming tot komen. Hiermee kan worden voorkomen dat er een (vaak langdurige en kostbare) procedure bij de rechtbank moet worden gevoerd. Wanneer kinderen of andere familieleden bij een geschil betrokken zijn, willen partijen immers veelal voorkomen in een procedure bij de rechtbank verzeild te raken. Als de mediation succesvol is worden de afspraken vastgelegd in een overeenkomst, die de mediator voor partijen zal opstellen.
Een ander voordeel van mediation is dat er meer tijd en aandacht is voor het emotionele aspect van een geschil, terwijl in een gerechtelijke procedure veelal (enkel) de juridische discussie centraal staat.
Het resultaat van een mediation heeft bovendien, omdat partijen zélf de uitkomst van hun geschil bepalen, meer draagvlak dan een uitspraak van de rechter. Tegelijkertijd kost een gerechtelijke procedure veel tijd en geld. Daarnaast wordt er ook aandacht besteed aan de – op het eerste oog soms ogenschijnlijk niet inhoudelijke – onderliggende pijnpunten en de onderliggende problematiek. De betrokken partijen moeten de vrijheid voelen en krijgen om hun verhaal te doen, ook al lijkt niet alle informatie relevant voor het geschilpunt tussen partijen. De mediator kan hierover met partijen in gesprek gaan, zodat het mediationtraject succesvol verloopt en er uiteindelijk tot goede en duurzame afspraken kan worden gekomen.
Mediation in het familierecht
In het familierecht wordt mediation op grote schaal ingezet en toont het zich in het algemeen een succesvolle wijze van alternatieve geschillenbeslechting, met name vanwege de aandacht voor emoties en wederzijdse belangen.
Vaak zijn in familierechtelijke geschillen niet alleen de (ex-)partners betrokken, maar gaat het ook over (minderjarige) kinderen. Als het ex-partners lukt om als ouders voor de kinderen tot afspraken te komen, is dit ook van positieve invloed op de kinderen. Daarnaast spelen vaak financiële belangen een rol. Zo kan het zijn dat gemeenschappelijk vermogen worden verdeeld of een van partijen is ondernemer. De mediator stelt onder meer een vermogensopstelling en alimentatieberekeningen op. Verder wordt er gekeken naar andere financiële en fiscale gevolgen van het uiteengaan. Samen met de mediator wordt er dus ook op financieel gebied duidelijkheid voor de toekomst gecreëerd.
Mediation in het erfrecht
Ook in het erfrecht wordt mediation steeds vaker ingezet om een (juridisch) geschil te beëindigen.
Nalatenschapsmediation zien wij vaak nadat iemand is overleden en de nalatenschap moet worden afgewikkeld, maar het komt in toenemende mate voor dat er al bij leven gekozen wordt voor mediation. Er zijn immers situaties denkbaar waarin familieleden vooraf al voorzien dat er na overlijden conflicten kunnen ontstaan en deze kunnen bij leven beter bespreekbaar worden gemaakt, zodat eventuele nieuwe conflicten in de toekomst en na overlijden worden voorkomen. Dit zien we met name ook in situaties waarin sprake is van een familiebedrijf en de aanstaande erflater-ondernemer de voortzetting en/of afwikkeling daarvan na overlijden nog tijdens leven goed geregeld wil zien.
Daar waar in het familierecht meestal sprake is van twee partijen, is dit in het erfrecht zelden het geval. Juist bij de afwikkeling van nalatenschappen zijn er veelal verschillende familieleden en anderen betrokken.
Juist ook in erfrechtkwesties kan mediation bijzonder waardevol zijn, dit ter voorkoming van (verdere) escalatie en mogelijk jarenlange (familie)conflicten.
Het afwikkelen van de nalatenschap gaat immers (veel) verder dan het verdelen van de spullen van degene die is overleden. Juridisch kan dit een ingewikkelde kwestie zijn, waar familieleden weinig tot geen ervaring mee hebben. Ingewikkelde familierelaties en diepgewortelde conflicten uit het verleden maken vaak dat een nalatenschap niet tot afwikkeling kan komen. Een mediator heeft aandacht voor deze complexe verhoudingen, naast het in kaart brengen hoe de afwikkeling van de nalatenschap eruit kan komen te zien. De mediator zal hierbij dus ook aandacht besteden aan tal van andere aspecten die daarvoor van belang kunnen zijn.
Hoe komt u bij een mediator terecht?
Vaak wordt gedacht dat mediation alleen mogelijk is als er nog geen procedure bij de rechtbank is gestart. Dit is onjuist. In iedere fase van een conflict kan gekozen worden voor mediation, óók als er al een procedure bij de rechtbank aanhangig is. Sterker nog, wij zien regelmatig dat de rechtbank aan partijen een concreet voorstel doet om voor mediation te kiezen, ook als dat eerder al vergeefs is gebeurd.
Wanneer de betrokken partijen het erover eens zijn dat zij naar een mediator willen gaan, dan kunnen zij zelf zoeken naar iemand die zij hiervoor geschikt vinden. Het is immers belangrijk dat alle betrokkenen partijen achter de keuze voor het middel van mediation en de mediator staan.
Partijen hebben daarom ook steeds de mogelijkheid om de mediation te beëindigen, bijvoorbeeld omdat zij geen vertrouwen meer in het mediation traject of de mediator hebben.
U kunt bij onze echtscheidingsmediators en nalatenschapsmediators terecht.
