Het komt in geval van een (echt)scheiding of bij de afwikkeling van een nalatenschap (erfenis) regelmatig voor dat ruzie/een conflict ontstaat tussen partijen. Meestal wordt gedacht dat men in dat geval een advocaat in de arm moet nemen. Als er echter bereidheid is om in overleg te treden, althans om er samen uit te komen, kan men ook kiezen voor mediation.
Door middel van mediation kan in veel gevallen een lange en kostbare procedure voorkomen worden.
Mediation en de rol van de mediator
Mediation is een methode van bemiddeling waarbij partijen gezamenlijk tot een passende oplossing voor hun geschil of conflict komen., buiten de rechter om. De (professionele en geschoolde) mediator treedt tijdens dit traject op als gespreksbegeleider en faciliteert het communicatie- en onderhandelingstraject tussen partijen, die uiteindelijk zélf de oplossing voor hun geschil kiezen. Kenmerkend voor de bijeenkomsten zijn met name de informele en veilige sfeer die door de mediator gecreëerd moet worden. Een mediator is een onpartijdige en onafhankelijke derde die niet het belang van één van partijen, maar het belang van partijen gezamenlijk (meerzijdig partijdig) behartigt. De mediator is steeds transparant en zal nooit contact opnemen met één partij zonder dat de andere partij daar niet van op de hoogte is gesteld. Bovendien is mediation ook vertrouwelijk. Alles wat besproken wordt, blijft achter gesloten deuren, ook wanneer partijen geen passende oplossing vinden en alsnog de hulp van de rechter nodig hebben.
Mediation bij (echt)scheiding
Als je als (gehuwde, geregistreerde of samenwonende) partners besluit om uit elkaar te gaan en je hebt samen (minderjarige) kinderen, kan het verstandig zijn om voor mediation te kiezen; dit wordt ook wel echtscheidingsbemiddeling genoemd. De kans op duurzame afspraken en een goede verstandhouding is na mediation namelijk veel groter dan na een gerechtelijke procedure. Omdat u altijd samen de ouders blijft van uw kinderen en daardoor met elkaar verbonden blijft, is het behouden (of verbeteren) van die verstandhouding erg belangrijk.
Er is immers niets zo verdrietig voor kinderen als ouders die niet meer met elkaar kunnen/willen praten.
Maar ook als u samen geen kinderen heeft kan de keuze voor mediation wenselijk zijn. Procederen is immers kostbaar, duurt lang, en de uitkomst is vaak onzeker. Door voor mediation te kiezen, houdt u de uitkomst van uw geschil (tot op zekere hoogte) in eigen hand en kunt u er samen voor zorgen dat er afspraken gemaakt worden waar u zich beiden in kunt vinden. Dit heeft bovendien in veel gevallen als voordeel dat een wijzigingsprocedure in de toekomst of het instellen van hoger beroep wordt voorkomen.
Mediation voor of na een overlijden: nalatenschapsmediation
Ook bij de afwikkeling van een nalatenschap kunnen de gemoederen hoog oplopen. Dat gebeurt in de huidige maatschappij in toenemende mate door een tendens van lossere familiale banden, meerdere huwelijken en scheidingen.
Een overlijden gaat bovendien vaak gepaard met veel emoties, gecombineerd met veelal tegengestelde (financiële) belangen en (onopgeloste) conflicten uit het verleden. Tussen de erfgenamen/nabestaanden van de overledene kunnen uiteenlopende geschillen ontstaan op het moment dat er (aanzienlijke) geldbedragen of waardevolle bezittingen verdeeld moeten worden.
Omdat ook in deze situaties sprake is van verbondenheid (familierelaties), althans er een (nauwe) band was met de erflater, kan mediation uitkomst bieden.
De mediator zal immers, met oog voor het verleden, de posities van de betrokkenen binnen de familie én de uiteenlopende belangen, proberen het conflict in goede banen te leiden en de nabestaanden weer op één lijn te krijgen. Daarmee kan wellicht een kostbare, tijdrovende procedure vermeden worden. Een gespecialiseerde nalatenschapsmediator werkt methodisch en is niet alleen gespreksbegeleider maar informeert ook over de toepasselijke rechtsregels en de consequenties van keuzen, en helpt partijen daarnaast gestructureerd te onderhandelen.
Nalatenschapsmediation kan ook helpend zijn als er nog geen sprake is van een overlijden, maar de aanstaande erflater problemen voorziet bij de afwikkeling van zijn toekomstige nalatenschap, bijvoorbeeld in geval van een familiebedrijf of bij samengestelde gezinnen. Dat noemen we pre-nalatenschapsmediation.
Mediaton in de rechtbank
Overigens sturen ook rechters steeds vaker aan op mediation, met name als het om scheidende stellen gaat die minderjarige kinderen hebben waar zij samen de zorg voor dragen. Omwille van die minderjarige kinderen is het immers van groot belang dat de verhoudingen tussen de ouders gezond blijven, uiteraard voor zover dat mogelijk is. In echtscheidingsprocedures wordt daarom voorafgaande aan, of tijdens de zitting een voorstel tot mediation gedaan: piket-mediation.
Bij piket-mediation gaan partijen met een mediator in de rechtbank in gesprek om te kijken of er toch nog overeenstemming bereikt kan worden. De advocaten van partijen mogen daarbij aanwezig zijn, maar dat hoeft niet. Lukt het partijen om er alsnog samen uit te komen, dan mogen zij de rechter van de uitkomst op de hoogte brengen. Zo niet, dan blijft de inhoud van het gesprek voor de rechter geheim en wordt de procedure voortgezet.
Conclusie nalatenschapsmediation en echtscheidingsmediation
Mediation wordt steeds vaker ingezet, en dat vinden wij een positieve ontwikkeling. Door met behulp van een professional écht naar de ander(en) te luisteren, kan een conflict soms al na een beperkt aantal gesprekken opgelost zijn. Dat voorkomt niet alleen (hoge) kosten, maar zorgt ook voor behoud of verbetering van de verstandhouding. Anders dan in het geval van een procedure bij de rechtbank, is de gevonden oplossing voor het geschil dus steeds de oplossing waar u zélf ook achter staat: win-win dus!
