Volgens de huidige wetgeving heeft de alimentatiegerechtigde ex-echtgenoot recht op een bijdrage in zijn/haar kosten van levensonderhoud (partneralimentatie) ten laste van de alimentatieplichtige ex-echtgenoot, gedurende maximaal 12 jaar na echtscheiding. Steeds vaker krijgen wij de vraag wanneer deze termijn zal worden verkort.
Grondslag
De huidige grondslag voor partneralimentatie is de lotsverbondenheid tussen echtgenoten die voortduurt na de echtscheiding, met als doel om de welstand die partijen gewend waren tijdens het huwelijk zoveel als mogelijk te handhaven na de echtscheiding.
Aan de hand van de welstand (het inkomen) van partijen tijdens het huwelijk wordt bepaald wat de behoefte is van een ex-echtgenoot. Er wordt vervolgens bekeken of die behoefte kan worden vervuld door de eigen inkomsten van die echtgenoot. Is dat niet (volledig) mogelijk dan bestaat er een aanvullende behoefte aan partneralimentatie. Vervolgens zal er bekeken worden of de alimentatieplichtige echtgenoot de draagkracht heeft om een bedrag aan partneralimentatie te betalen. Is dat het geval, dan bestaat de kans dat er partneralimentatie zal moeten worden betaald.
Politieke ontwikkelingen
In juni 2015 is er een wetsvoorstel tot herziening van de partneralimentatie ingediend. Het doel van dit wetsvoorstel is om de regeling omtrent partneralimentatie eerlijker en eenvoudiger te maken en de duur van de partneralimentatie te verkorten naar maximaal vijf jaar.
In het wetsvoorstel wordt de grondslag voor partneralimentatie verlegd van ‘lotsverbondenheid’ naar ‘compensatie voor het verlies aan verdiencapaciteit’.
De Raad van State heeft een advies uitgebracht over dit wetsvoorstel. De Raad van State is kritisch. De Raad van State vindt het onder andere belangrijk om rekening te houden met het feit dat met name vrouwen de zorg voor de kinderen op zich nemen, zowel tijdens als na het huwelijk. Na het krijgen van kinderen gaan vrouwen in veel gevallen minder werken waardoor zij hun positie op de arbeidsmarkt niet kunnen behouden. Het is daarom vaak lastig om na de echtscheiding weer op hetzelfde niveau een functie te krijgen. De Raad van State is van mening dat de voorgestelde verkorting van de alimentatieduur hier onvoldoende rekening mee houdt.
Door het kritische advies van de Raad van State is het de vraag wanneer er daadwerkelijk wijzigingen zullen worden doorgevoerd met betrekking tot de partneralimentatie.
Alternatieven
De duur van de alimentatieverplichting kan ook onder het huidige recht al in bepaalde gevallen worden verkort. Zo kan een alimentatieplichtige aan de rechter vragen om de duur van de alimentatie te limiteren. Dat houdt in dat de rechter bepaalt dat de alimentatieverplichting na ommekomst van een bepaalde termijn eindigt. Een minder vergaande optie is de mogelijkheid van een nihilstelling van de partneralimentatie op termijn. Anders dan bij een beëindiging van de alimentatie kan bij een nihilstelling opnieuw weer partneralimentatie worden vastgesteld in geval van gewijzigde omstandigheden.
Het hangt af van de omstandigheden van het geval of een rechter een van deze alternatieven zal toepassen. Rechters zijn over het algemeen terughoudend in het toepassen van deze alternatieven. Uit de rechtspraak wordt wel duidelijk dat deze alternatieven vaker worden gehanteerd wanneer er sprake is van een relatief kort huwelijk, wanneer er geen kinderen uit het huwelijk zijn geboren en wanneer de verdiencapaciteit van de alimentatiegrechtigde door het huwelijk niet is verslechterd.
Conclusie
De verwachting is dat een daadwerkelijke wetswijziging met betrekking tot partneralimentatie niet op korte termijn zal worden gerealiseerd. Er bestaan echter al wel alternatieven voor het verkorten van de duur van de partneralimentatie, maar rechters lijken wel terughoudend in het uitspreken van deze alternatieven.
