Verschil afstamming en gezag
In Nederland bestaat er een verschil tussen het krijgen van een juridische band met een kind en het kind mogen opvoeden. Het woord “afstamming” duidt op de juridische band met een kind. Het woord “gezag” ziet op de vraag wie het kind mag opvoeden. In veel gevallen lopen afstamming en gezag samen op.
Verschil gezag en afstamming bij huwelijk en samenleven
Gezag en afstamming lopen bijvoorbeeld gelijk op als een man en een vrouw getrouwd zijn en er tijdens het huwelijk een kind wordt geboren. De man en de vrouw zijn in dat geval automatisch de juridische ouders van het kind én zij krijgen automatisch het gezag over het kind. Voor een man en een vrouw die niet getrouwd zijn geldt dit niet. Krijgen een man en vrouw die al enige tijd samenwonen een kind, dan wordt alleen de vrouw automatisch de juridische ouder. Dit is zo, omdat zij het kind heeft gekregen. In de wet staat dat zo omschreven: “Moeder van een kind is de vrouw uit wie het kind is geboren.” Zij krijgt ook nu automatisch het gezag over het kind. Wil de vader ook juridisch ouder van het kind worden en het gezag over het kind uitoefenen, dan moet hij, samen met de moeder, actie ondernemen. Om juridisch vader te worden, kan hij het kind erkennen. De erkenning gebeurt door het laten maken van een akte van erkenning door de ambtenaar van de burgerlijke stand. Vervolgens moeten de man en de vrouw naar de rechtbank om daar te vragen of het gezag in het gezagsregister kan worden ingeschreven. Dit heet het aanvragen van het gezag. Deze aanvraag kan tegenwoordig ook via het internet (www.rechtspraak.nl).
Er dus zijn best wat verschillen in het krijgen van een juridische band met een kind en het krijgen van gezag. In de ene situatie gaat dat automatisch, terwijl het ook zomaar kan zijn dat er meerdere keren actie ondernomen moet worden om de afstamming en het gezag te regelen.
Het wetsvoorstel: koppelen erkenning en gezag
Om het voor ouders die niet getrouwd zijn iets makkelijker te maken, is in januari 2020 een wetsvoorstel ingediend in de Tweede Kamer (wetsvoorstel 34 491). De bedoeling van het wetsvoorstel is dat degene die een kind erkent automatisch ook het gezag krijgt. Voor de vader en moeder die niet getrouwd zijn gaat dan het volgende gelden. De moeder wordt nog steeds automatisch de juridische moeder en krijgt ook automatisch het gezag. De vader moet nog steeds het kind erkennen. Daarmee wordt hij de juridische vader van het kind. Maar door de erkenning krijgt hij ook automatisch het gezag. De vader en moeder hoeven niet meer te vragen of het gezag kan worden ingeschreven in het gezagregister.
De reden voor het wetsvoorstel is dat het beter aansluit bij de huidige maatschappij waarin veel meer ouders samenwonen zonder dat zij getrouwd zijn (of een geregistreerd partnerschap zijn aangegaan). We houden u op de hoogte van het verloop van dit wetsvoorstel.
