Een stukje geschiedenis van echtscheidingen in Nederland
Al in 1796 werd in Nederland de eerste echtscheiding ooit uitgesproken. Scheiden is dus iets van alle tijden, maar zowel het traject als de advocaat die het traject begeleidt, zijn in meerdere opzichten veranderd.
Wat is er veranderd aan de echtscheidingsprocedure? En hoe begeleidt een advocaat een echtscheiding anno 2023? Dat vertel ik u in dit artikel.
De echtscheidingsadvocaat en “de grote leugen”
Tot 1971 was het in Nederland alleen mogelijk om te scheiden als er sprake was van overspel, curatele op grond van verkwisting, veroordeling tot een gevangenisstraf wegens misdrijf van vier jaar of méér, en mishandeling. Als geen van deze gronden aanwezig was, was echtscheiding niet mogelijk. Wat er daardoor gebeurde, was dat mensen een grond verzonnen. Meestal werd er beweerd dat één van de echtgenoten overspel had gepleegd. De andere gronden waren immers moeilijker (of niet) te ensceneren.
Om het overspel tegenover de rechter te “bewijzen”, werd er vaak een derde persoon gevraagd om als getuige op te treden, maar het kwam ook voor dat er een bekentenis werd afgelegd door de beschuldigde echtgenoot om op die manier de scheiding rond te krijgen, ook al was dat een valse bekentenis. Het arrest van de Hoge Raad uit 1883 (“de grote leugen”) is hiervan een bekend voorbeeld. Dit arrest is op 26 mei 2023 gepubliceerd op de website van de rechtspraak: ECLI:NL:HR:1883:2, Hoge Raad, 2264 (rechtspraak.nl).
Echtscheidingsgrond: duurzame ontwrichting
Pas in 1971 werden de hiervoor genoemde gronden om te kunnen scheiden gewijzigd: voortaan was er slechts één grond voor echtscheiding, namelijk “duurzame ontwrichting” van het huwelijk. Er is sprake van duurzame ontwrichting, als de verhouding binnen het huwelijk zo moeilijk is geworden, dat het niet mogelijk is om nog langer bij elkaar te blijven.
Waar men zich vroeger dus nog in allerlei bochten moest wringen om tot een echtscheiding te komen, is dat tegenwoordig een stuk eenvoudiger. Stelt één van de echtgenoten dat het huwelijk duurzaam is ontwricht, dan neemt de rechter dat in beginsel aan, ook als de andere echtgenoot niet wil scheiden.
Er zijn overigens wel voorbeelden te vinden waarin de rechter de echtscheiding niet heeft uitgesproken, omdat één van de echtgenoten betwist had dat het huwelijk duurzaam was ontwricht. Zo oordeelde het Gerechtshof ’s-Hertogenbosch in 2014 nog dat de rechtbank ten onrechte de echtscheiding had uitgesproken. De partijen in kwestie woonden nog steeds samen en de man nam de volledige verzorging van de vrouw voor zijn rekening. Omdat de vrouw verklaard had dat zij die situatie ook ná de echtscheiding wilde laten voortbestaan, kwam het hof tot zijn oordeel dat er géén duurzame ontwrichting kon worden aangenomen en werd het huwelijk dus niet ontbonden (https://deeplink.rechtspraak.nl/uitspraak?id=ECLI:NL:GHSHE:2014:1239).
De echtscheidingsadvocaat toen en nu
Niet alleen de echtscheidingsprocedure, maar ook de rol van de advocaat is drastisch veranderd. Waar de advocaat in de vorige eeuw met name een faciliterende rol had (lees: zorgen dat het echtscheidingsverzoek bij de juiste rechter terechtkwam), zijn familierechtadvocaten anno nu veel meer “trusted advisor”.
De vorige generatie advocaten behandelden “zo nu en dan” een echtscheiding, ook als hun dagelijkse praktijk hele andere zaken betrof. Tegenwoordig is het bijna ondenkbaar dat een advocaat die normaliter géén familierechtzaken behandelt, een echtscheiding begeleidt. In plaats van de “all round” advocaten, zoals die er vroeger waren, zien we tegenwoordig steeds meer nichekantoren. Om cliënten goed te kunnen adviseren, is specialistische kennis een must, zeker in familierechtelijke kwesties, zoals een echtscheiding.
Een familierechtadvocaat moet bovendien niet alleen specialistische kennis hebben, hij moet ook in staat zijn om te gaan met de emoties die met een scheiding gepaard gaan. Niet iedere advocaat kan (en wíl) dat.
De advocaten van Advocaten Familie- & Erfrecht bieden de specialistische helpende hand bij uw scheiding
Advocaten Familie- & Erfrecht is hét nichekantoor van Nederland waar u terecht kunt voor de juiste begeleiding bij misschien wel de moeilijkste periode in uw leven. Ons kantoor kan u onder meer adviseren over, en bijstaan bij de verdeling van de huwelijksgemeenschap, de afwikkeling van huwelijksvoorwaarden en bij alimentatievraagstukken. Met oog voor de persoon achter de cliënt, maar ook voor het gezin dat door de scheiding geraakt wordt, zorgen onze advocaten ervoor dat u verder kunt.
