Een onverwachte erfgenaam
Een veelvoorkomende situatie in erfrechtland: het testament wordt op het laatste moment gewijzigd en er wordt – op zijn zachtst gezegd – een onverwachte erfgenaam benoemd. De nabestaanden die hier na het overlijden achter komen en dan vaak onterfd achterblijven vertrouwen het niet, en willen het laatste testament van de overledene aanvechten. Dit testament zou immers niet overeenkomen met de (daadwerkelijke) laatste wil van de overledene.
Wilsonbekwaamheid
In juridische termen wordt er dan door de nabestaanden een beroep gedaan op de wilsonbekwaamheid van de overledene ten tijde van het opmaken van het laatste testament, in verband met één of meerdere geestelijke stoornissen. Het probleem is dat deze nabestaanden dan wel moeten bewijzen dat de overledene wegens een geestelijke stoornis niet meer in staat was tot een redelijke waardering van zijn of haar belangen bij het passeren van het laatste testament.
Inzage in medisch dossier
Veel nabestaanden kunnen dit enkel en alleen bewijzen als zij inzage krijgen in het medisch dossier van de overledene. Maar wanneer heb je hier nu recht op? Hulpverleners hebben immers een medisch beroepsgeheim.
Op grond van artikel 7:457 lid 1 BW mag een medisch hulpverlener geen inzage of afschrift van het medisch dossier aan anderen dan de patiënt verstrekken, dan met toestemming van de patiënt. Dit beroepsgeheim geldt ook na de dood van de patiënt. Op de plicht tot geheimhouding zijn echter uitzonderingen mogelijk. Eén van die uitzonderingen komt in dit artikel aan bod.
Uitzondering
Volgens artikel 7:458a lid 1 sub c BW mag een hulpverlener desgevraagd inzage in- of een afschrift van gegevens uit een dossier van een overleden patiënt verstrekken aan een ieder die een zwaarwegend belang heeft en aannemelijk maakt dat dit belang mogelijk wordt geschaad, en dat inzage in- of een afschrift van gegevens uit het dossier noodzakelijk is voor de behartiging van dit belang. Voor een geslaagd beroep op deze doorbrekingsgrond, moet dus aan twee cumulatieve criteria zijn voldaan:
- degene die stelt dat hij een zwaarwegend belang heeft, moet met voldoende concrete aanwijzingen aannemelijk maken dat dit belang mogelijk wordt geschaad en;
- diegene moet aannemelijk maken dat inzage noodzakelijk is voor de behartiging van dit dossier.
KNMG-handreiking
Om duidelijk te maken wanneer sprake is van “een zwaarwegend belang” is de handreiking “Inzage in medische dossiers door nabestaanden” opgesteld door het KNMG (Koninklijke Nederlandsche Maatschappij tot bevordering der Geneeskunde): de KNMG-handreiking.
In deze handreiking is opgenomen dat nabestaanden een beroep kunnen doen op een zwaarwegend belang als een overledene zijn testament heeft aangepast, daarbij personen heeft onterfd en er concrete aanwijzingen zijn dat de overledene op het moment dat hij of zij zijn of haar testament wijzigde, wilsonbekwaam was. Volgens vaste rechtspraak kan in dergelijke gevallen aangenomen worden dat er sprake is van een zwaarwegend belang.
Daarbij moet wel meegewogen worden of de nabestaanden niet ook op een andere manier dan door inzage in het medisch dossier duidelijkheid kunnen krijgen over de eventuele wilsonbekwaamheid. Als dat zo is, mag de hulpverlener geen inzage geven.
Proportionaliteitstoets
De laatste vraag die beantwoord moet worden is of inzage in het gehele medisch dossier moet worden verstrekt. In lid 3 van artikel 7:458a BW is immers bepaald dat uitsluitend de gegevens worden verstrekt voor zover deze betrekking hebben op de grond waarvoor inzage wordt verleend. Dit betreft de proportionaliteitstoets.
In de regel zien we dat op grond van deze proportionaliteitstoets bijvoorbeeld alleen een kopie van het medisch dossier wordt afgegeven over een bepaalde periode: de periode rondom het passeren van het ter discussie gestelde testament.
Ieder geval moet opnieuw beoordeeld worden
Vanzelfsprekend zijn hulpverleners erg strikt in het aan nabestaanden verstrekken van inzage in een medisch dossier van de overledene. En terecht natuurlijk. Heeft u als nabestaande inzage nodig in een medisch dossier? Neem dan gerust contact met ons op. We zullen met u bespreken of er in uw geval voldoende concrete aanwijzingen zijn dat de overledene wilsonbekwaam was op het moment dat hij of zij haar testament wijzigde en u in dat kader adviseren over de kans van slagen.