Onterven van een kind

Een van de zekerheden in het leven is dat iedereen ooit komt te overlijden. Daarom is het belangrijk om bij leven al na te denken over uw nalatenschap. Door het opstellen van een testament kunt u ervoor zorgen dat uw erfenis wordt verdeeld op de manier zoals u dat graag zou willen. Wettelijk gezien zijn uw kinderen uw erfgenamen. Maar het kan zijn dat u liever niets aan hen nalaat. Volgens het Nederlands erfrecht bent u vrij om zelf te bepalen hoe u uw erfenis wilt inrichten. Dit wordt de testeervrijheid genoemd. Daarom kunt u ervoor kiezen om een kind te onterven. Dit kunt u vastleggen in een testament. Een kind onterven is in de praktijk echter een stuk complexer dan dat het wellicht klinkt. Op deze pagina zetten wij de diverse aandachtspunten bij het onterven van een kind aan u uiteen.

Inhoud van dit artikel:

• Waarom onterven ouders hun kind?
• Een kindsdeel onterven en de legitieme portie
• Hoeveel bedraagt de legitieme portie?
• Kan ik ook kleinkinderen onterven?
• Is het mogelijk om stiefkinderen te onterven?
• Hoe kunt u uw kind onterven?
• Nalatenschapsmediation bij het (gedeeltelijk) onterven van een kind

Waarom onterven ouders hun kind?

• Een gebrek aan goed contact of geen contact met een of meerdere kinderen;
• Ruzie of een probleem in de relatie met het kind;
• Het gevoel dat bijvoorbeeld een (schoon)kind alleen uit is op het geld;
• Als het kind niet met geld kan omgaan, schulden heeft of verslaafd is;
• Financiële redenen, zoals een uitkering of zorgtoeslag die in gevaar zou komen door de erfenis;
• Een betere bestemming, zoals een goed doel of een ander persoon dat de erfenis beter kan gebruiken.

Een kindsdeel onterven en de legitieme portie

Bij testament een kind onterven is volgens de nieuwe wet uit 2003 mogelijk. Er geldt bij het onterven van een kind echter een belangrijke kanttekening. Volgens het Nederlandse erfrecht hebben kinderen een bijzondere erfrechtelijke positie en is het niet mogelijk om kinderen volledig te onterven. Een kind dat onterfd is, heeft altijd recht op de legitieme portie. Dit is een geldvordering op de langstlevende of op de erfgenamen. In een testament kan daar niet van worden afgeweken. De legitieme portie is enkel een geldvordering. Kinderen die door hun ouders zijn onterfd, maken geen aanspraak meer op de boedel die wordt verdeeld. Zij hebben geen recht op goederen zoals een auto, kunstwerk, sieraden of andere waardevolle spullen. Als gevolg daarvan mogen de kinderen bij de verdeling van de erfenis ook niet aan tafel zitten.

Hoeveel bedraagt de legitieme portie?

De legitieme portie is de helft van hetgeen het kind op grond van de wet zou hebben gekregen. Hoewel dit in werkelijkheid genuanceerder is, gaat het kort gezegd om de helft van het kindsdeel. Een kind moet tijdig en actief – namelijk binnen uiterlijk vijf jaar na het overlijden of zoveel eerder als daartoe een termijn wordt gesteld – een beroep doen op de legitieme portie. Anders kan het kind er geen aanspraak meer op maken.

Een kind dat is onterfd, wordt legitimaris genoemd. Wij staan legitimarissen vooral bij, bij het verkrijgen van informatie en stukken om de omvang en samenstelling van de nalatenschap te bepalen (soms moet daarover worden geprocedeerd), bij het berekenen van de legitieme portie en bij het laten betalen van de legitieme portie.

Kan ik ook kleinkinderen onterven?

Als een ouder een kind wil onterven, is het soms de volgende vraag of die ook de eventuele kinderen van het betreffende kind wil onterven. Als u in een testament alleen zou bepalen dat een kind wordt onterfd, geldt volgens het Nederlands erfrecht dat zijn of haar kinderen door middel van plaatsvervulling in de plaats komen van het onterfde kind. Zij erven dan het gedeelte dat het onterfde kind zou erven. Als het uw bedoeling is bij het onterven van een kind dat ook de kleinkinderen niet erven, dan is het cruciaal om dit duidelijk in uw testament vast te leggen. De kleinkinderen hebben niet altijd recht op de legitieme. Als hun moeder of vader nog leeft, dan kan alleen die een beroep doen op de legitieme portie. Als hun ouder niet meer leeft, hebben de kleinkinderen wel recht op een legitieme portie in de nalatenschap van hun grootouder.

Is het mogelijk om stiefkinderen te onterven?

Als u een samengesteld gezin heeft, kan het een relevante vraag zijn of het nodig of mogelijk is om uw stiefkinderen te onterven. Bij stiefkinderen steekt de situatie anders in elkaar. Stiefkinderen zijn volgens de wet namelijk geen erfgenaam. In die zin kunnen zij dus ook niet onterfd worden. Daarom hebben stiefkinderen automatisch ook geen legitieme portie in de nalatenschap van hun stiefouder. Het is wel zo dat een stiefkind indirect – via de eigen ouder – kan erven. Als dit niet uw bedoeling is, kunt u hier testamentaire regelingen voor treffen.

Hoe kunt u uw kind onterven?

Vraagt u zich af: hoe kan je je kind onterven? Bij het beantwoorden van deze vraag is het belangrijk te vertellen dat het onterven van een kind een besluit is om niet lichtvaardig te nemen. Kinderen onterven heeft in de familie veelal een grote impact. Niet alleen op het kind dat wordt onterfd, maar ook op de eventuele andere kinderen en op de volgende generaties. Daarom is een gedegen advies over uw testament bij het onterven van een kind van groot belang. Wat zijn uw wensen en om welke redenen? Wat is bij kinderen onterven mogelijk het effect, zowel juridisch gezien als in de praktijk? Is een kindsdeel onterven daadwerkelijk de beste oplossing of is er een alternatief? Minder nalaten aan het betreffende kind of testamentair bewind kan bijvoorbeeld ook een optie zijn.

Hoe dan ook is het in een dergelijke situatie verstandig om het testament met een considerans – ofwel een duidelijke uitleg – in te leiden. Onze erfrecht advocaten kunnen u hierbij helpen.

Nalatenschapsmediation bij het (gedeeltelijk) onterven van een kind

Verder bestaat de mogelijkheid dat het (gedeeltelijk) onterven van een kind juist is bedoeld om ontstane scheve vermogensverhoudingen tussen kinderen op een andere manier recht te trekken. Dan is het wellicht verstandig om een nalatenschapsmediator te raadplegen. Een mediator van Advocaten Familie- & Erfrecht kan het gesprek hierover in de familie op een neutrale manier begeleiden.

Heeft u vragen over het onterven van een kind of wilt u hulp bij dit complexe juridische proces? Een erfrecht advocaat van Advocaten Familie- & Erfrecht kan u met raad en daad bijstaan en geeft u antwoord op al uw vragen.

Neem vrijblijvend contact met ons op.